Vanaf vrijdagmiddag zitten ze daar, onder het loof.
Een eind voorbij de slagboom.
Bij de vijver en pinahutten van het landgoed Brokobaka.
Misschien rusten ze wel even in een van de hangmatten.
Ordenen ze, luisterend naar de vogels, hun gedachten.

De ene is de president, gastheer, het is zijn buitenverblijf.
Hij is ook verdachte.
Sowieso verantwoordelijk voor 15-voudige moord.
Al heeft hij dat zelf tot nu toe vertaald met: ‘politiek verantwoordelijk’.
De andere, de gast, heeft zichzelf onlangs benoemd tot waarheidscommissie.
Ze gaan drie dagen met elkaar praten.
Ziet u ze zitten?

Ik zie het, ook al omdat mijn Surinaamse facebookvrienden niet nalaten beelden te schetsen.
Beelden met ironie, ongeloof, nieuwsgierigheid, woede, wantrouwen, hoop en andere emoties.
Beloofd is dat de gesprekken worden opgenomen in beeld en geluid.
Het resultaat wordt als serie uitgezonden op staatszender STVS.
Het komt op Youtube te staan.
De volledige, ja beloofd is volledige, opnames gaan naar het Nationaal Archief.
Volledig?
“Smakelijk mijnheer de president.”
“Ja, maar uh, nu nog gauw even voor het hoofdgerecht …..”
Het transcript wordt, met een analyse van de eenmanswaarheidscommissie, op 8 december aangeboden aan parlementsvoorzitter Jenny Simons.
8 december?

U begrijpt inmiddels dat we het over Suriname hebben, deze week 40 jaar op eigen benen.
De president heet Desi Bouterse, juist ja, die.
Op 8 december 1982 werden 15 tegenstanders van zijn bewind geëxecuteerd.
Het slepende proces tegen hem en vele andere verdachten ligt dankzij een amnestiewet al jaren stil.
En nu is daar Sandew Hira, historicus, econoom, columnist en ook waarheidscommissie.
Directeur van het eveneens door hem opgerichte International Institute for Scientific Research.
Woonachtig in Den Haag, erkend criticaster van het slavernijverleden.
En van Zwarte Piet.
Vanwege zijn project De Getuigenis heeft hij aan de vooravond van 5  december evenwel wat minder tijd voor dat omstreden heerschap.

Sandew Hira.
Zo heet hij niet, zo noemt hij zich als schrijver/wetenschapper/actievoerder.
Zijn naam is eigenlijk Dew Baboeram.
Hij is de broer van advocaat John Baboeram, een van de slachtoffers van de Decembermoorden.
Een nabestaande die open staat voor de hoofdverdachte.
In maart van dit jaar trof hij Melvin Linscheer, rechterhand van Bouterse.
Kort daarop daagde Hira in zijn column voor StarNieuws de grote baas uit om in een diepgravend gesprek opening van zaken te geven over de moorden.
En Bouterse zegde opvallend snel toe.

Ik stel voor dat we, na alle ironie, twijfel en overige emotie, straks serieus luisteren en kijken.
Luisteren naar wat Bouterse zegt en vooral ook níet zegt.
Kijken wat zijn uitgesproken én ingeslikte woorden teweeg brengen.
Wat het voor amnestie en rechtsgang gaat betekenen.
Wat voor effect het heeft op volk en toekomst.
Desnoods onderzoeken we ook nog of er geknipt is in de Bouta-tapes.

Hira heeft al heel wat striemen in de uitgestoken nek.
Gelijk had deze warrior in elk geval toen hij constateerde: de rechtsgang heeft Suriname in lange jaren niet veel verder gebracht.
Interessant te zien of hem dat wel lukt.