“Tineke, hoe was het met God in het kamp”, vroeg een vroegere buurjongen, die inmiddels dominee was geworden. Ze ontmoette hem na haar terugkeer uit een van de subkampen van concentratiekamp Neuengamme.
Voor ze hem de rug toedraaide fluisterde Tineke Guilonard hem toe: “Die is aan tyfus bezweken”.
Ad van Liempt haalt de schrijnende herinnering op in zijn nieuwe boek Wraak op het Verzet. Bij de presentatie in Nationaal Monument Kamp Vught, donderdag 29 augustus, ging ik voor een aandachtig gehoor met hem in gesprek.
Oorlogsmisdaden
Wraak op het Verzet gaat over de laatste maanden van Kamp Vught en over “twee van de grootste oorlogsmisdaden die in Nederland werden gepleegd” (Van Liempt).
Op 5 en 6 september 1944 deporteerden de nazi’s 3450 mannen en vrouwen naar kampen in het oosten. De geallieerden waren in aantocht en op bevel van SS-chef Himmler mocht geen enkele gevangene levend in handen van de vijand vallen. De helft van deze gedeporteerden kwam om.
Meer executies
Intussen klonken in de nabijheid van Kamp Vught nog altijd de schoten. In de zomer van 1944 werden, zo constateert Van Liempt op basis van uitgebreid bronnenmateriaal, meer dan 400 mensen geëxecuteerd. Dat is een groter aantal dan tot nu toe gedacht. Het herdenkingsmonument op de Vughtse fusilladeplaats telt de namen van 329 slachtoffers.
We gaan op zoek naar de namen van de ontbrekende slachtoffers, zo kondigde Jeroen van den Eijnde, directeur van Kamp Vught, een nieuwe monsterklus aan.
Bunkerdrama
En Tineke Guilonard? De verzetsvrouw met de schuilnaam Thea Beerens overleefde in januari 1944 het zogenoemde Bunkerdrama in Kamp Vught, waarbij tien vrouwen omkwamen. Ze werd met het transport van 6 september naar Ravensbrück afgevoerd en kwam vervolgens in andere kampen terecht. Na de oorlog schreef Tineke haar herinneringen op. Zij overleefde, God redde het niet.
Wraak op het Verzet, 296 pagina’s, uitgeverij Balans, € 23,99.