4 en 5 mei naderen.
Tijd voor de huiskamervraag.
Kent u Tante Truus?
Zie maar weinig vingers omhoog gaan.

Ik stuitte deze week in de boekhandel op verse bundeltjes ’40-‘45.
101 Vrouwen en de oorlog, heette er een.
Tante Truus was niet vergeten.
Ze stond achterin want de volgorde was alfabetisch.
Truus Wijsmuller-Meijer had een plek op de cover verdiend.
Ze bracht nog voor de oorlog duizenden joodse kinderen in veiligheid.
Vanuit Duitsland, vanuit andere landen.
Voor hen was ze tante Truus.
Ze deed het niet in haar eentje, maar liep wel voorop.
Redde volgens de overlevering meer joden dan Oskar Schindler.

Achtduizend kinderen tot 17 jaar waren welkom, over de plas, in Engeland.
Nederland bood eveneens onderdak.
Voor hun ouders was geen plek.
Die wilden ook weg, zeker na de beruchte Kristallnacht van november ‘38.
En Duitsland was ze, dat weten we al te goed, graag kwijt.
Maar voor hen sloten anderen de grenzen.
Ja, ook wij.
Angst voor een massale vluchtelingenstroom.
Naar we nu weten zouden velen hun leven ook hier niet zeker zijn geweest.
In het concentratiekamp bleken ze nog kanslozer.

Tante Truus ging zonder schroom op bezoek bij engerd Eichmann.
Om kinderen los te kletsen.
Ze dronk desnoods een borreltje met een Obersturmbannführer.
Om ‘haar’ kinderen mee te krijgen.
De laatste boot van hier vertrok op 14 mei 1940 naar Engeland.
De SS Bodegraven.
Vertrektijd: 19.50 uur.
Luttele tellen voor de capitulatie.
Rotterdam lag in puin.
Zij vond de jaren daarna nieuwe wegen van verzet.

Truus Wijsmuller overleed in 1978.
Ze is geëerd.
Van Israël kreeg ze de Yad Vashem onderscheiding.
In Nederland ontving ze versierselen.
In Amsterdam, de stad waar ze na de oorlog raadslid was, staat een monument.
Daar en elders zijn straten naar haar vernoemd.
Astroïde 15296 zweeft met haar naam door het heelal.

Maar er ontbreekt ook iets.
Haar leven, haar werk zou beter ontsloten moeten worden.
Haar hart, haar moed verdienen grotere bekendheid.
Zodat lintje en monument context krijgen.
Vorige week wijdde het Spaanstalige ABC Historia een verhaal aan haar.
“Een vergeten held”, zo werd ze genoemd.

Ik kreeg kort daarvoor een mailtje van Miriam Keesing.
Jaren geleden hebben we gecorrespondeerd.
In die tijd dacht ik aan een biografie van Tante Truus.
Er is begin jaren ’60 iets verschenen, maar dat kan beter.
Geen tijd voor tranen, zo heet dat oudje.
Miriam zat tot over haar oren in de kindertransporten.
Ze deed er, gestationeerd bij het NIOD, onderzoek naar.
In Friesland bleek iemand al lang bezig te zijn met een biografie.
En later berichtte Burny Bos vanuit Cannes dat hij een film over Tante Truus ging maken.
Maar, zo liet Miriam mij nu in haar mail weten: niks van terechtgekomen.
Van het een noch het ander.

Truus, in haar huwelijk kinderloos gebleven, is tante van duizenden.
Vrouw uit duizenden.
Ze verdient het meer te zijn dan “een vergeten held”.
Komende maand, de 4e en de 5e, staan dood en bevrijding centraal.
Laten we dan even aan Tante Truus denken.
Het mag ook langer dan even.
Het mag ook vaker.

**Ga hier naar de site over de kindertransporten van Miriam Keesing.

**Wikipedia over Tante Truus lezen? Hier vind je het.

**Uit de Groene Amsterdammer (“Alle grenzen gingen dicht, joodse vluchtelingen waren zeer ongewenst”): lees het hier.