In mijn kast staan twee verschillende exemplaren van hetzelfde boek. Eentje uit 1964, toen Other People’s Houses voor het eerst verscheen. Het andere dateert van 2018. Beide in het Engels.
Auteur Lore Segal is een Weense, die voor de oorlog met de kindertransporten naar Engeland kwam en daar in gastgezinnen verbleef. Ze woont inmiddels al lang in New York, heeft de gezegende leeftijd van 96 jaar bereikt.
Waarom ik het nog eens uit de herinnering opdiep? Het was even – nou ja even – wachten, maar haar boek is nu in het Nederlands vertaald (Huizen van Anderen, Cossee, 250 blz, € 23,99).
Interview
Enkele jaren geleden zocht ik de schrijfster op in New York. Mijn verhaal begint als volgt:
Vorig jaar was Lore Segal even terug in de stad van haar jeugd, de stad die haar rillingen bezorgt. Ze behoort tot de geschiedenis van Wenen, Wenen tot de hare. Groszmann heette ze indertijd nog, Lore Groszmann.
Op 9 maart 1938 had ze haar tiende verjaardag gevierd. De dagen vooraf waren zenuwslopend geweest, want Steffi Stile zou langs komen, de danslerares die ze verafgoodde. Enkele dagen ná het kinderfeestje kwam haar hele leven op z’n kop te staan, niet alleen het hare trouwens. Toen werden de Duitse troepen in Oostenrijk onthaald. Der Anschluss was daar.
Negen maanden later zetten Ignatz en Franzi Grozsmann hun enige kind in de trein, weg van de nazi’s. Adolf Eichmann in eigen persoon had toestemming gegeven voor de zogenoemde Kindertransporten. Daarmee zouden duizenden joodse kinderen naar Engeland vertrekken. Niet alleen vanuit Wenen, waar Eichmann de Zentralstelle für jüdische Auswanderung leidde, ook uit Berlijn, later uit Praag en Gdansk.
Lore Groszmann behoorde tot het eerste transport uit Wenen. Ze kreeg een kartonnen bordje met het nummer 152 om haar hals. Aan haar koffer kwam een label met hetzelfde nummer. Op zaterdag 10 december tegen middernacht zetten de tien wagons zich vanaf het station Hütteldorf-Hacking in beweging. Ignatz en Franzi zagen hun dochter vertrekken. Op weg naar huis wisselden ze geen woord. Ignatz kroop in bed en zou er twee dagen niet uitkomen.
In haar appartement, twaalf hoog aan de Riverside Drive in New York, gesticuleert de 90-jarige Lore Segal energiek. In de luide lach echoot lichte zelfspot. Het gaat haar goed. “Ik heb voor mezelf geconstateerd dat ik beter ben in oud worden dan in jong zijn. Ik heb quite neatly overleefd.”
Je kunt “Ik heb quite neathly overleefd” natuurlijk ook helemaal lezen.