Eerst even de bijsluiter:
Ik ga het niet hebben over de nieuwe nog te openen attractie die De Efteling naar het schijnt Danse Macabre wil noemen.
Evenmin verwijs ik naar Camille Saint-Saëns, de Franse componist, die in 1875 zijn symfonische gedicht Danse Macabre presenteerde, laat staan naar de middeleeuwse rituelen op dodenakkers.
Maar, eerlijk is eerlijk, dat – zoals het heet – gelekte nieuws over De Efteling deed me denken aan een vrouw die in de haar gegeven 88 jaar minstens vier namen droeg.
Geboren als Debora de Koning, in Den Haag.
Na haar huwelijk in 1942 in Kamp Westerbork verder als Debora Rosenblatt.
In 2006 in Zweden overleden als Dora Heger.
Tussendoor, kort na de oorlog, nadat ze Auschwitz en Ravensbrück fysiek voorbij was, haar ervaringen opgeschreven onder het pseudoniem Nora Keizer.
De titel van dat boek?
Danse Macabre.
Op 14 september 1943 ging Debora met haar kersverse echtgenoot Kurt Ignatz Rosenblatt vanuit Westerbork op transport naar Auschwitz. Híj verdween meteen naar een buitenkamp en overleed het jaar daarop. Zíj was zwanger en verhuisde in Auschwitz naar het beruchte Block 10, waar de nazi’s medische experimenten uitvoerden. Ook op haar. Een gedwongen abortus. Op 6 november 1943 om 10.25 uur. Dat blijft je bij, tot op de minuut. Daarna andere monsterlijke proeven. Zij was een van de Kaninchen.
Niettemin zegt een barakgenote, wijzend op een bed en schamel eten:
“Meisje, je hebt geluk gehad. Je bent uitverkoren. Weet je wat er met de anderen is gebeurd? De jonge meiden zijn naar Birkenau, om te werken, zo heet het. Maar Auschwitz is de hemel als je het met Birkenau vergelijkt. Daar kreperen ze als ratten. En de oude mensen hebben ze in auto’s opeengepakt en meteen naar de gaskamers gestuurd. De kinderen ook.”
Debora – haar overige ellende verzwijg ik maar even – wordt na de bevrijding vanuit Ravensbrück naar Zweden overgebracht. Daar blijft ze, ze huwt Hermann Heger. Als een Dora met zijn achternaam rust ze op de joodse begraafplaats even buiten Stockholm.
Dus zoals beloofd: over die Danse Macabre van De Efteling geen woord. Dat zou ongepast zijn.
Lees hier over Debora de Koning in het verhaal ‘Alles voor de kinderen’, dat ik voor het Historisch Nieuwsblad schreef.